گروه «یاوران معروف» در دانشگاه فردوسی مشهد با انتشار فراخوان و شیوه‌نامه‌ای دانشجویان این دانشگاه را به شبکه‌سازی انقلابی برای امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر دعوت کرده است.

این گروه از دانشجویان دعوت کرده است با عضویت خود در «گسترش و تسهیل زمینە مشارکت عموم دانشگاهیان در موضوع و عرصه‌های مختلف امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر»، «ایجاد گروه‌های مطالبه‌گر عمومی و تخصصی و حمایت هدفمند از آن‌ها» و «شبکه‌سازی گروه‌های دانشگاهی مطالبه‌گر و جوانان انقلابی» یاری برسانند.

این گروه در فراخوان خود مدعی شده است‌: «هر گونه فعل، قول یا ترک فعل و قولی که به‌عنوان احکام اولی یا ثانوی در شرع مقدس یا قوانین» وجود دارد، ملاک عمل آن‌ها است.

طبق بیانیه منتشر‌شده به نظر می‌رسد این گروه غیررسمی قرار است به بازوی سرکوب دانشجویان از طریق تفحص در زندگی شخصی آن‌ها برای نهادهای امنیتی و شوراهای انضباطی دانشگاه تبدیل شود.

این گروه خود را متشکل از «استادان، دانشجویان و کارمندان داوطلب و مورداعتماد در دانشگاه فردوسی مشهد» معرفی کرده است.

طبق اطلاعات منتشر‌شده، شیوه‌نامه عملیاتی این جریان جدید در تاریخ ۲۵ آذرماه ۱۴۰۲ به تصویب شورای امربه‌معروف دانشگاه فردوسی رسیده است.

منظور از «یاوران معروف» تشکل‌هایی است که مدعی شده‌اند در دانشگاه‌ها، مدارس، مراکز آموزشی و ادارات دولتی با نهادهای نظارتی، امنیتی و شوراهای امربه‌معروف همکاری کنند و به‌صورت مشخص وظیفه تجسس در زندگی افراد را بر عهده دارند.

این تشکل‌ها زیر نظر ستاد امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر فعالیت می‌کنند و یک ابزار جذب نیرو برای اقدامات و فعالیت ستاد به شمار می‌روند.

گروه‌های یاوران معروف نخستین‌بار پس از تصویب قانون «حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر» در مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۴ رسمیت پیدا کرد تا مطابق دستورالعمل اجرایی و ضوابط تشکیل شوراها در این قانون فعالیت داشته باشند.

جانشین معاون سازمان‌ها و ادارات ستاد احیای امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر استان اصفهان خردادماه ۱۳۹۴ در شرح وظایف یاوران معروف تاکید کرده است: «ستاد امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر دارای یک گروه بازرسی است که وضعیت ادارات را بررسی می‌کند.»

مجید رفسنجانی یاوران معروف ادارات را متشکل از کارمندان ادارات می‌داند که با تفکیک هسته‌های مردان و زنان گزارش‌های لازم از وضعیت ادارات را تهیه می‌کنند و در صورت نیاز در سطح تذکر لسانی اجازه فعالیت دارند.

نشست سراسری گروه‌های موسوم به یاوران معروف مردادماه سال جاری در کرمانشاه برگزار شد که حضور معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری کرمانشاه در این نشست به‌عنوان سخنران، جایگاه این گروه را در حوزه اطلاعاتی جمهوری اسلامی مشخص می‌کند.

علی شعبانی در این نشست با یادآوری اعتراض‌های سال ۱۴۰۱، مدعی شد باید از ظرفیت رسانه‌های اجتماعی برای شناسایی موارد به‌زعم او منکرات بهره برد.

شعبانی با شبیه دانستن این موضوع به آنچه تحت عنوان «گزارش تخلف» در رسانه‌های اجتماعی است، خواستار آن شده که مسئله امربه‌معروف در سطح مسائلی مانند حجاب باقی نماند.

آنچه فعالیت این گروه‌ها را در مراکز آموزشی یا ادارات حساسیت‌برانگیز کرده، شرح اقدامات موازی آن‌ها با فعالیت شوراهای امربه‌معروف و فعالیت‌های آشکار رسمی و مخفیانه است.

برخی دانشجویان هم‌زمان با خیزش مردمی ایران گزارش کردند که در زمان اعتراض‌های دانشجویی افرادی بدون وابستگی رسمی به بخش‌های نظارتی و انضباطی دانشگاه‌ها، به فیلم‌برداری و عکاسی از معترضان اقدام کرده بودند.

سیاست تفحص مخفیانه در زندگی خصوصی و اجتماعی شهروندان در جمهوری اسلامی سابقه زیادی دارد و نهادهای امنیتی از قبیل وزارت اطلاعات و حراست سازمان‌ها و ادارات به‌طور رسمی با معرفی شماره‌تلفن‌های ویژه برای ارسال پیام و نصب بنر در سطح شهرها، از شهروندان دعوت می‌کنند هر نوع گزارشی را که به نظر آن‌ها مسئله‌ای امنیتی است به این وزارتخانه اعلام کنند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز طی ماه‌های اخیر با درنظرگرفتن سامانه مردمی نظارت بر کتاب‌های منتشر شده، اعلام کرده است شهروندان می‌توانند کتاب‌هایی را که با وجود دریافت مجوز ارشاد به‌زعم آن‌ها دارای موارد نامناسب است به این وزارتخانه معرفی کنند.